Sinh ra trong cảnh nước mất nhà tan, lòng yêu nước
thương dân sâu sắc đã thôi thúc người thanh niên Nguyễn Tất Thành quyết
tâm ra đi tìm đường cứu nước, đưa dân tộc Việt Nam thoát khỏi “đêm
trường nô lệ”.
Trên con
đường bôn ba tìm đường cứu nước, trở thành lãnh tụ của dân tộc Việt Nam,
Nguyễn Tất Thành đã dạy học tại Trường Dục Thanh. Dấu ấn về người thầy
và nghề dạy học chỉ được khắc hoạ một phần nhỏ trong toàn bộ cống hiến
lớn lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh - một cuộc đời vì nước, vì dân. Song,
đóng góp đó đã, đang và sẽ mãi mãi là tài sản vô giá đối với sự nghiệp
giáo dục nước ta và trở thành quan điểm giáo dục mang tính thời đại sâu
sắc.
Đối với Nguyễn Tất
Thành, việc dạy học chỉ là tạm thời, nhưng Người vẫn đem hết lòng nhiệt
tình truyền thụ cho học sinh lòng yêu nước và những suy nghĩ về vận mệnh
của đất nước.
Thầy giáo
Nguyễn Tất Thành được học trò quý mến vì thầy thương yêu học sinh hết
mực và thầy có cách giáo dục rất nhẹ nhàng mà thấm thía. Thầy luôn ân
cần căn dặn: “Chữ là mắt, người không có chữ coi như bị mù vậy”, không
có chữ con người ta bé nhỏ trước tất cả mọi thứ dưới gầm trời này và
người không có chữ sẽ mãi mãi là vật bị sai khiến, vật hy sinh cho bọn
thống trị, cho nên các trò được ngồi học là phải tự hỏi mình: “Học chữ
để nên người, giúp dân cứu nước, hay học để vinh thân phì gia?”.
Người
đã đi qua nhiều nước trên thế giới, không ngừng tự nghiên cứu, tự học
tập để tích lũy tri thức, kỹ năng, kinh nghiệm lịch sử - xã hội của nhân
loại. Ngoài vốn tri thức ban đầu học được từ mảnh đất quê hương Lam
Hồng và khi còn trên ghế Trường Quốc học Huế, toàn bộ tri thức mà Chủ
tịch Hồ Chí Minh tích luỹ được chủ yếu là tự học. Người không ngừng tự
học qua sách báo, học ở bạn bè và đồng chí cùng hoạt động, học trên tàu,
học ở thực tiễn cách mạng từ giai cấp công nhân và nhân dân lao động
trên thế giới, học mọi nơi, mọi lúc.
Khi
Cách mạng Tháng Tám thành công, trên cương vị người đứng đầu của nhà
nước Việt Nam độc lập, mặc dù còn bộn bề công việc nhưng Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn quan tâm đặc biệt đến sự nghiệp giáo dục. Người xác định, một
trong những nhiệm vụ cấp bách cần làm ngay của chính quyền cách mạng đó
là “diệt giặc dốt”. Người kêu gọi toàn dân học chữ quốc ngữ, vì Người
cho rằng: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". Nhân ngày khai giảng năm
học mới đầu tiên của nước Việt Nam mới, Người đã viết thư căn dặn học
sinh: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc
Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm
châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các
em”. Một “non sông tươi đẹp”, một “dân tộc bước tới đài vinh quang để
sánh vai với các cường quốc năm châu”... đó không chỉ là bài học sâu
sắc, khắc dạ, ghi tâm của tất cả học sinh trên mọi miền đất nước mỗi khi
bước vào năm học mới mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ của nền giáo dục nước
ta và tương lai, tiền đồ của dân tộc Việt Nam trên con đường khẳng định
vị thế của mình.
Chủ
tịch Hồ Chí Minh không chỉ gửi thư động viên học sinh chăm ngoan, học
giỏi mà Người còn gửi gắm nền giáo dục nước nhà tới các giáo viên. Tháng
9-1958, trong bài nói chuyện tại lớp học chính trị cho các giáo viên
cấp 2, cấp 3 toàn miền Bắc, Người chỉ rõ: “Vì lợi ích mười năm thì phải
trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người... Đó là một trách
nhiệm nặng nề nhưng rất vẻ vang. Mong mọi người phải cố gắng làm tròn
nhiệm vụ”.
Trước lúc đi
xa, trong Di chúc thiêng liêng, Người căn dặn “Bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Thực hiện
Di chúc thiêng liêng của Bác, suốt 50 năm qua, thế hệ các nhà giáo chân
chính thường xuyên rèn luyện đạo đức, năng lực tự học và sáng tạo theo
gương nhà giáo Nguyễn Tất Thành - Hồ Chí Minh, không ngừng đổi mới
phương pháp giảng dạy, xứng đáng với sự tôn vinh của xã hội “Nghề giáo
là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý” và thực hiện tốt lời dạy
của Bác Hồ kính yêu “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích
trăm năm thì phải trồng người".