Ngày nay, nhiều cha mẹ thường than thở rằng con trẻ thật khó bảo. Hầu
hết ông bố bà mẹ trong trường hợp con ngang nhiên phá quy tắc đều bực
tức và cảm thấy khó chịu, thậm chí còn đánh trẻ. Khi ấy, chúng ta bắt
đầu đặt cho mình câu hỏi: Liệu chúng ta có đang là một ông bố bà mẹ thất
bại? Liệu sau này con có hư hỏng vì không nghe lời?...
Nhưng đôi khi chỉ cần một câu nói hợp tình hợp lý là mọi chuyện đã có
thể giải quyết. Cha ông ta đã có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa
lời mà nói cho vừa lòng nhau” để thấy rằng tầm quan trọng của lời nói
trong đời sống giao tiếp của con người. Nếu bạn đang đau đầu vì không
biết nói sao cho trẻ chịu nghe, hãy để Mầm Nhỏ giúp bạn với những mẹo
hiệu quả dưới đây nhé!
LÝ GIẢI NGUYÊN NHÂN BÉ KHÔNG VÂNG LỜI
Theo
Meri Wallace, một chuyên gia nuôi dạy con cái, đồng thời là một nhà trị
liệu trẻ em và gia đình, trấn an những bố mẹ rằng trong những tình
huống như thế này, không có gì là sai với những đứa nhỏ cả. Con đơn giản
chỉ đang bộc lộ bản thân mình theo một cách hết sức tự nhiên. Nếu bạn
hiểu được những vấn đề này và ứng xử với chúng một cách hiệu quả, bạn có
thể có được sự hợp tác mà mình đang tìm kiếm.
Trẻ nhỏ hoạt động theo nguyên tắc thỏa mãn. Bật nhảy lên không trung
trên một chiếc đệm mềm mại thật là ly kỳ, hồi hộp hay đua nhau nghịch
đất cát vui hơn nhiều nên khó có thể bỏ qua… Với trẻ, những hành động
này vui hơn nhiều so với việc trở thành một người biết vâng lời bố mẹ.
Một vấn đề khác khiến trẻ có những hành động không đúng mực là con ít
có sự kiểm soát với những mong muốn của mình. Khi con muốn thứ gì, con
đều muốn cho bằng được. Đó là lý do vì sao con sẽ cầm lấy gói bim bim
trong siêu thị ngay cả khi bạn đã nhắc nhở con là không được chạm vào
bất cứ thứ gì. Nhưng với con, mong muốn của mình là cấp bách hơn, giống
như đứng giữa sự sống với cái chết vậy, nó trở nên nó quan trọng với
trẻ. Vì vậy, trẻ sẽ lấy nó đi bằng được ngay cả khi biết rằng bạn sẽ nổi
cơn thịnh nộ.
Một yếu tố cơ bản nhưng mạnh mẽ khác là trẻ nhỏ có những lúc cần cảm
thấy độc lập. Vì rốt cuộc, người lớn chúng ta suốt ngày nói cho trẻ nghe
cần phải làm gì. Trong khi thực tế, từ khi sinh ra, việc tách ra và trở
nên độc lập là một trong những mục tiêu phát triển chính của thời thơ
ấu.
CHÚNG TA CÓ THỂ LÀM GÌ?
Với
tất cả những vấn đề về phát triển đang tiếp tục tiếp diễn này, vậy làm
sao để con chấm dứt được những hành vi cư xử không đúng mực? Dưới đây là
một vài mẹo dùng lời nói hiệu quả mà bạn có thể áp dụng để trẻ chịu
nghe lời.
1️⃣. Giải thích lý do cho những quy tắc mình đặt ra.
Trẻ
sẽ sẵn sàng lắng nghe hơn khi chúng hiểu lý do tại sao phải làm vậy. Ví
dụ, bạn có thể nói: “Nhảy trên ghế sofa nguy hiểm đấy con. Con có thể
bị đau đấy.” Ngoài ra, sử dụng một lý do khách quan, cũng có thể hữu
ích. Chẳng hạn như: “Trách nhiệm của mẹ là giữ cho con được an toàn”
hoặc “Nhiệm vụ của cả con và bố mẹ là giữ cho đồ đạc trong nhà được bền
lâu”. Tương tự, khi trẻ từ chối đánh răng, bạn có thể nói với trẻ: “Con
cần phải đánh răng. Vì nhiệm vụ của mẹ là đảm bảo con được khỏe mạnh.”
Những kiểu câu như thế này sẽ đặt ra được giới hạn cho trẻ mà không tạo
nên sự kháng cự.
2️⃣. Ghi nhận mong muốn của con.
Những
câu nói kiểu như thế này sẽ hữu ích khi xoa dịu trẻ: “Mẹ biết là con
muốn nhảy trên giường”. Và bạn nên cho trẻ những lựa chọn thay thế khác
bất cứ khi nào có thể, ví dụ: “Con có thể nhảy ở trên thảm tập yoga của
nhà mình.” Những từ ngữ này của bố mẹ sẽ thể hiện sự chấp nhận và tôn
trọng mong muốn của con còn trẻ không cần phải tiếp tục phản kháng.
3️⃣. Truyền đạt một cách chính xác những gì con nên làm thay vì con không nên làm.
Ví
dụ, thay vì nói: “Đừng có đứng lên ghế.” thì bố mẹ có thể nói “con cần
phải xuống khỏi ghế”. Khi bạn càng nói không hoặc nói không được làm như
thế thì bạn sẽ càng gặp phải nhiều sự phản đối ở con. Vì điều này không
khác gì việc bạn đang phe phẩy một tấm vải đỏ trước mặt một con bò tót
vậy!
4️⃣. Sử dụng động cơ tích cực.
Khi
con chạy quanh nhà để từ chối việc mặc quần áo đến trường, bạn có thể
nói: “Chúng ta nên nhanh lên. Bạn A đang đợi con rồi đấy.”
5️⃣. Cho con những sự lựa chọn.
Khi
con từ chối ra khỏi bồn tắm, bố mẹ có thể đề xuất. “Con có thể trèo ra
hoặc mẹ sẽ bế con ra.” Khi ấy, trẻ sẽ có cảm giác mình được tự lập và
được tự mình kiểm soát.
6️⃣. Sử dụng khả năng chuyển hướng hoặc làm trẻ phân tâm.
Nếu
con ném đồ chơi trong nhà, bố mẹ có thể đề xuất với con là mình cùng
nhau lắp ghép tòa nhà thật to. Hoặc khi con bực tức, mè nheo vì muốn
nghịch điện thoại, bố mẹ có thể đề nghị cả con và bạn đi vào bếp và kiểm
tra món bánh đang làm giở. Cách làm này sẽ thay đổi không khí và nhanh
chấm dứt “chiến tranh”.
Không có gì chắc chắn rằng bé sẽ tuyệt đối vâng lời và không phản ứng
lại khi nghe bố mẹ nói. Nhưng bố mẹ cần nhớ rằng điều quan trọng là cần
hết sức kiên nhẫn và kiên định trong quá trình dạy bé. Dần dần, trẻ sẽ
quen được các quy tắc ấy và chính nó sẽ trở thành kim chỉ nam cho những
chọn lựa đúng đắn của con sau này.